COVID-19 АУЫР ТҮРІНЕН КЕЙІН ӨЗ БЕТІНШЕ ОҢАЛУ

COVID-19 АУЫР ТҮРІНЕН КЕЙІН ӨЗ БЕТІНШЕ ОҢАЛУ

Дүниежүзілік денсаулық

сақтау ұйымы

 

Еуропалық аймақтық бюро

 

COVID-19 АУЫР ТҮРІНЕН КЕЙІН ӨЗ

БЕТІНШЕ ОҢАЛУ

 

Зейінділіктің әлсіреуіне, есте сақтау және

ойлау қабілетінің нашарлауына

байланысты проблемалар

 

Көбінесе аурудың ауыр түрімен ауырған адамдарда, әсіресе егер оларға өкпені жасанды желдету жүргізілсе, зейін аудару, есте сақтау және анық ойлау сияқты функциялар қызметінің баяулауы байқалады. Бұл қиындықтар бірнеше апта немесе айлар ішінде жойылуы мүмкін, бірақ кейбір адамдарда ол мейлінше ұзақ уақытқа созылуы ықтимал. Егер Сіз осындай қиындыққа тап болсаңыз, онда төменде келтірілген стратегиялар оны еңсеруге ықпал ете алады:

  • Қауіпсіз дене жүктемелері.

Дене жаттығулары мидың функцияларын қалпына келтіруге көмектесуі мүмкін.

 

  • Миға арналған жаттығулар, мысалы, жаңа әуестіктер немесе қызмет түрлері, жұмбақтар, сөздер мен сандарға негізделген ойындар, есте сақтау және оқу қабілеттерін дамытуға арналған жаттығулар.
  • Мәселен, белгілі бір жоспарланған іс-әрекеттерді есіңізге салып тұратын телефон сигналы сияқты тізімдер, жазбалар және ескертулер түрінде көмекші құралдарды пайдалану.

 

  • Іс-әрекеттер тым қиын болып көрінбес үшін оларды жеке сатыларға бөлу.

Зейінділікке, есте сақтау және ойлау қабілетіне кедергі келтіретін проблемалар жойылмаса, емдеуші дәрігеріңізге қаралыңыз.

 

Дауыс функциясының

бұзылуына байланысты

проблемаларды еңсеру

 

Кейде өкпесіне жасанды желдету (ӨЖЖ) жүргізілген адамдардың дауыс желбезегі қызметінде қиындықтар туындауы мүмкін. Егер Сіздің дауысыңыз қарлығыңқы шықса немесе әлсіз болса, келесі қағидаларды сақтауға тырысыңыз:

  • Өзіңізді жайлы сезінген кезде ғана сөйлегеніңіз дұрыс.
  • Дауысыңызға күш салмаңыз.

 

  • Тынығу үшін үзіліс жасаңыз.
  • Дауыс шығаруды жақсарту тәжірибелерін орындау үшін мұрын арқылы ән айтып көріңіз.

 
  • Хат, мәтіндік хабарлама алмасу немесе ым-ишара арқылы түсіндіру сияқты басқа да қарым-қатынас құралдарын қолданыңыз.
  • Дауысыңызды жақсы күйде ұстау үшін күні бойы су аз-аздап ішіңіз.

Егер дауыстың қалпына келуі өте баяу қарқынмен жүрсе немесе жағдайыңыз нашарласа, дәрігерге қаралыңыз.

 

Аурудан кейін дене

жаттығуларын орындау

 

COVID-19ауыр түрінен кейін қалпына келтіруде дене жаттығуларын орындау маңызды рөл атқарады. Физикалық белсенділікті қалпына келтіру процесі біртіндеп жүруі керек. Қатты шаршауды немесе ауырсынуды тудыратын физикалық күш салудан аулақ болуға тырысыңыз. Біз денсаулыққа қауіп төндірместен физикалық жаттығулар жасай алатын бірнеше қарапайым ережелерді ұсынамыз:

  • Жаттығу алдында әрдайым жылыну үшін алдымен бой жазу жасаңыз, содан кейін ғана күшті жаттығуларға көшіңіз, ал сабақ аяқталғаннан кейін денені біртіндеп салқындатуға тырысыңыз.
  • Бос және ыңғайлы киім мен аяқ киімді киіңіз.
  • Дене жаттығуларын тамақтан соң бір сағаттан кейін бастауға болады.
  • Суды жеткілікті мөлшерде ішіңіз.
  • Өте ыстық ауа-райында жаттығу жасамаңыз.
  • Өте суық ауа-райында жаттығуларды үйде жасау керек.

 
  • Жаттығулар сізге аздап қиындық тудыратындай етіп жасауға тырысыңыз, егер сіз өзіңізді жайлы сезінсеңіз, сабақтың жиілігін, ұзақтығын және қарқындылығын біртіндеп арттырыңыз. Егер сабақтар сізге қиын болса (қатты шаршау немесе ауырсынумен бірге жүрсе), онда сіз жүктеме деңгейін төмендетуіңіз мүмкін.
  • Егер сізде жүрек немесе өкпе аурулары болса, жаттығулардың қарқындылығын арттырмас бұрын дәрігермен кеңесу керек.
  • Жаттығу кезінде тыныс алудың пайда болуы қалыпты жағдай. Дене шынықтыруды біртіндеп жақсарту жаттығу кезінде тыныс алу белгілерін азайтуға көмектеседі.
  • Дене жаттығуларының мысалдарын сіз біздің веб-сайттан қарауыңызға болады.

Егер физикалық белсенділікпен айналысу кезінде, сіздің жағдайыңыз нашарласа, жаттығулардан аулақ болуыңыз керек немесе оларды әрі қарай тоқтатуыңыз керек, содан кейін дәрігерге қаралыңыз.

 

Ентігуді жақсартуға мүмкіндік беретін, техникалар

 

Ауруханадан шыққаннан кейін адамдар жиі тыныс алады. Төменде осы жағдайды жақсартуға мүмкіндік беретін техникалар сипатталған.

Бақыланатын тыныс демалуға көмектеседі:

Метроникалық тыныс алу көп күш жұмсауды қажет ететін әрекеттерді орындау кезінде пайдалы.

Егер дененің осы позицияларын қолданған кезде қатты ентігу кетпесе, дәрігерге қаралыңыз.

 

Стрессті, мазасыздық пен

депрессияны жеңу

 

Ағзаның өте ауыр жағдайымен ауруханаға келу өте ауыр тәжірибе болуы мүмкін және оны бастан кешірген адамдар стресс пен мазасыздықты (мысалы, мазасыздық пен қорқыныш сезімі түрінде) немесе депрессияны (мысалы, жаман көңіл-күй мен қайғы түрінде) сезінуі мүмкін. Міне, осындай жағдайға тап болған адамдарға арналған бірнеше қарапайым ұсыныстар.

Қажеттіліктеріңізді қанағаттандыруға тырысыңыз:

  • толық ұйқы
  • жеткілікті және дұрыс тамақтану
  • стрессті азайту факторы ретіндегі физикалық белсенділік.

 

Өзіне-өзі көмек көрсету жөніндегі ұсыныстар:

  • Әлеуметтік байланысты қолдаңыз.
  • Сізді шаршатпайтын босаңсытатын іс-шараларға қатысыңыз.
  • Біртіндеп және денсаулығыңызды ескере отырып, күнделікті және еңбек деңгейіңізді немесе хоббиіңізге деген қызығушылығыңызды арттырыңыз, себебі бұл көңіл-күйді жақсартуға көмектеседі.

Егер сіз психикалық денсаулықты сақтау жөніндегі мамандардың қызметін алсаңыз, одан әрі олардың қызметін алу туралы мәселені талқылаңыз.

Ентігуді жеңілдетуге көмектесетін,

дене позициясы

 

Ауруханадан шыққаннан кейін адамдар жиі ентігуді сезінеді. Төменде осы көңіл-күйді жеңілдетуге мүмкіндік беретін, кейбір дене позицияларының сипаттамалары келтірілген.

 

Басы көтеріліп, бүйірінде

жататын позиция.

Басы мен мойнын демейтін жастыққа сүйеніп, бүйірде жату позициясы. Тізелер сәл бүгілген.

Денені алға қарай еңкейтіп

отыру позициясы.

Жастық жатқан үстелде отырып, бас пен мойынды жастыққа, ал қолдарыңызды үстелге қойып, алға қарай сүйеніңіз. Дәл осындай позицияны қолдарыңызды тізеңізге қойып, жастықсыз немесе орындықсыз жасауға болады.

Алдыға еңкейіп, түрегеп

тұратын позиция.

Тұрған кезде алға қарай еңкейіп, терезе төсенішіне немесе басқа мықты бетке сүйеніңіз.

Арқасын тіреп, түрегеп

тұратын позиция.

Тұрған кезде арқаңызды қабырғаға сүйеніп, қолыңызды денеңіздің бойымен созыңыз. Аяқтарыңызды қабырғадан шамамен 30 см қашықтықта қойыңыз.

Егер дененің осы позициясын қолданған кезде, қатты ентігу басылмаса, өз дәрігеріңізге қаралыңыз.

 

Тамақ пен сұйықтықтарды жұтудың және тұтынудың бұзылған функцияларын қалпына келтіру

 

Егер емдеу барысында сізге интубациялық түтік енгізілсе, тамақ пен сұйықтықты жұтуда қиындықтар туындауы мүмкін. Бұл жағдайда келесі ұсыныстарды қолдануға тырысыңыз:

Қажеттіліктеріңізді қанағаттандыруға тырысыңыз:

  • Сіз ішкенде немесе жегенде, түзу отырыңыз. Ешқашан жатқанда тамақ жеп немесе ішпеңіз.
  • Тамақтанғаннан кейін кем дегенде 30 минут тік тұрыңыз (отыру, тұру, жүру).
  • Қандай тағамдарды жұту оңай екенін білу үшін әртүрлі консистенциядағы (сұйық, қатты) тағамдарды қолданып көріңіз.

 

  • Тамақтану немесе ішу процесіне назар аударыңыз.

Өзіне-өзі көмек көрсету жөніндегі ұсыныстар:

  • Тамақтанған кезде асықпаңыз.
  • Басқа тілімді тістемес бұрын немесе жаңа тілім жасамас бұрын аузыңыздағы барлық нәрсені жұтып қойыңыз.

 

  • Егер бір уақытта толық тамақтану сіз үшін қиын немесе шаршататын болса, күні бойы аздап тамақтаныңыз.

 

  • Егер сіз тамақтану мен ішу кезінде жөтеліп, қысыла бастасаңыз немесе ентіксеңіз, демалу және күшті қалпына келтіру үшін үзіліс жасаңыз.

Егер тамақ пен сұйықтар ішу проблемалары ұзақ уақыт сақталса, өз дәрігеріңізге қаралыңыз.

 

Күнделікті функцияларды орындауға қайта оралу

 

Ауыр аурудан кейін сіздің энергия деңгейіңіз төмендеуі мүмкін және кейбір функцияларды орындау бұрынғыға қарағанда көп күш жұмсауы мүмкін. Егер сіз осындай жағдайға тап болсаңыз, келесі стратегиялар сізге пайдалы болуы мүмкін:

  • Нақты мүмкіндіктеріңізді ескере отырып, күн жоспарларын реттеңіз.
  • Барлық мүмкін жағдайларда күнделікті функцияларды отыратын жерде орындау арқылы күш пен энергияны үнемдеңіз.
  • Ауыр және жеңіл тапсырмаларды ауыстырып, күшіңізді дұрыс бөліңіз.
  • Сізге қиын болуы мүмкін функцияларды орындауда басқа адамдардың көмегін алыңыз.
  • Күнделікті белсенділіктің бұрынғы деңгейіне оралу процесі біртіндеп жүруі керек.

Сіз бұған дайын екеніңізді сезгенше, бұрынғы барлық функцияларды орындауға тырыспаңыз.

Егер күнделікті функцияларды орындау проблемалары ұзақ уақытқа созылса, дәрігерден көмек сұраңыз.

FaLang translation system by Faboba